Prof. Dr. N. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp

Tenisçi dirseğinin tıbbi adı “lateral epikondilit” tir. El bileğini geriye doğru çeken kasların ortak başlangıç noktası, dirseğin dış tarafında “lateral epikondil” olarak adlandırılan bölgedir. Tekrarlayan zorlanmalara bağlı olarak bu bölgedeki kas-kemik bileşkesinde ortaya çıkan küçük yırtıklar ve dejenerasyon sonucu tenisçi dirseği oluşur.

Tenisçi dirseği kimlerde görülür?

Raket sporları ile uğraşan sporcularda sık olarak ortaya çıkmasına rağmen, hastalık el bileği ile tekrarlayan ve zorlayıcı işleri yapan her kişide ortaya çıkabilir. Günde 2 saatten fazla zorlayıcı el bileği hareketeleri yapan tüm meslek gruplarında tenisçi dirseği görülebilir. Özellikle boyacılar, tesisatçılar, marangozlar ve hatta yoğun ev işi yapan ev hanımlarında da tenisçi dirseği sık olarak ortaya çıkar. Sık görüldüğü yaş aralığı 30-50 yaşları arasıdır.

Tenisçi dirseğinin bulguları nelerdir?

Tenisçi dirseğinin en önemli bulgusu dirseğinizin dış kenarında bulunan kemik çıkıntı üzerinde olan ve ön kola doğru yayılan ağrıdır. Genellikle el bileğini dirence karşı geriye doğru kaldırmakla ağrı artar. Bunun en tipik örneği ağır bir sürahi veya çaydanlığı kaldırırken dirsekte hissedilen ve bileğe doğru uzanan ağrıdır. Ağrı ile birlikte kol kaslarında güçsüzlük olabilir. Olay tek bir zorlayıcı hareket sonrası başlayabileceği gibi, uzun süren zorlayıcı bir aktiviteden 24-72 saat sonra da başlayabilir. Ağrı önceleri düşük şiddettedir, zorlayıcı aktiviteler devam ederse haftalar aylar içinde giderek fazlalaşır. İlerlemiş durumlarda el sıkışmak veya kapı tokmağını çevirmek bile çok ağrılı olabilir.

Tenisçilerde risk faktörleri nelerdir?

Tenisçilerde en önemli risk faktörü kötü backhand tekniğidir. Bunun yanında raketin “sweet spot” bölgesinin küçük olması, tel gerginliğinin aşırı olması ve anti-vibrasyon parçalarının kullanılmaması riski artırır. Raketin sapının (grip) el boyuna göre küçük olması, ağır ve ıslak toplarla oynamak ta tenisçi dirseğine yol açabilir. Aşırı zorlayıcı anternman ve müsabaka dönemleri de yaralanma riskini artırır. Bazı çalışmalarda sigara kullanımının tenisçi dirseği riskini artırdığı gösterilmiştir. Tenisçi dirseğinden korunmak için mutlaka spor öncesi iyi ısınmalı ve germe egzersizleri yapmalısınız. Uygun gerginlikte raket kullanmalı, backhand tekniğinizi düzeltmelisiniz. Kol kaslarınız yeteri kadar güçlü olmalı ve zorlayıcı aktivitelerden sonra buz uygulamalısınız.

Tenisçi dirseği tanısı nasıl konur?

Ortopedi doktorunuz önce hastalığının hikayesini, oluş şeklini ve varsa spor alışkanlıklarınızı değerlendirir. Sizi muayene ettikten sonra altta yatan başka hastalıkları ayırmak açısından dirseğin röntgen grafilerini isteyebilir. Bunlar genellikle tanı konması için yeterlidir. Manyetik rezonans görüntüleme ve sinir iletim hızı çalışmaları (EMG) başka hastalıkları ayırmak için çok nadir durumlarda gerekli olabilir. Romatizmal bir hastalığınız veya boyun fıtığınız var ise doktorunuza söylemelisiniz.

Tenisçi dirseği tedavisi nasıldır?

Yakınmalarınız çok şiddetli değil ise istirahat, buz uygulaması spora ara verme gibi yöntemlerle hastalık sakinleşebilir. Parasetamol (Parol, Tylol ) gibi basit ağrı kesiciler veya Naproksen (Apranax, Naprosyn) Diklofenak (Voltaren) gibi ilaçların kısa süreli kullanımı faydalıdır. Raket sporu yapan kişilerin backhand sırasında bilek yerine ön kolu kullanmaları, iyi ısınmaları ve raketlerinde uygun değişiklikleri yapmaları yeterli olacaktır. Doktorunuzun önereceği uygun egzersiz ve germe programları faydalı olabilir.

Tenisçi dirseğinin tedavisi için geliştirilmiş olan onlarca farklı bant ve dirseklik vardır. Bunların ortak amacı, zedelenmiş olan bölgeye binen yükü azaltmaktır. Bunlar kolunuzu kullanırken veya spor sırasında kullanılır, istirahat sırasında çıkartılmalıdır. Bantlar ağrılı bölgenin üzerine değil, dirseğin yaklaşık 10 cm uzağında, doktorunuzun göstereceği noktaya uygulanmalıdır.

Dört ila altı haftalık tedaviye rağmen tenisçi dirseği yakınmalarınız devam ediyorsa doktorunuz farklı tedavi seçenekleri sunacaktır. Uzun yıllardan beri uygulanan yöntemlerden birisi o bölgeye kortizon enjeksiyonudur. Ağızdan düzenli olarak alınan kortizon ilaçlarının aksine, bölgesel kortizon iğnelerinin yan etkileri çok azdır. Kortizon iğneleri o bölgedeki ağrı ve şişliği azaltarak etkili olur. Gerektiğinde birkaç kez tekrarlanabilir. Son yıllarda tenisçi dirseği tedavisinde yeni uygulamalar başlamıştır. Bunlar şok dalga tedavisi ve PRP enjeksiyonlarıdır.

Tenisçi dirseği tedavisinde şok dalga tedavisinin rolü nedir?

Şok dalga tedavisi, ilk olarak böbrek taşlarını kırmak için kullanılmaya başlamıştır. Vücudun dışından uygulanan, bir bölgeye odaklanmış yüksek şiddette ses dalgaları ile tedavi edici etkisini gösterir. Günümüzde kas iskelet sistemi hastalıklarında birçok farklı alanda uygulanmaktadır. Bunlardan birisi de tedaviye dirençli tenisçi dirseği tedavisidir. Şok dalgası uygulanan bölgede kan akımı artar ve vücudun doğal iyileşme mekanizmaları harekete geçer. Birkaç seans uygulaması gereklidir.

Tenisçi dirseği tedavisinde PRP tedavisinin rolü nedir?

PRP (Platelet rich plasma), kişinin kendi kanından elde edilen ve trombositten zengin plazma olarak adlandırılan bir sıvıdır. Hastadan alınan 40 ml kan, özel cihazlar ile santrifüj edilerek 2-3 ml PRP elde edilir. Bu sıvının içinde konsantre miktarlarda büyüme ve iyileşme faktörleri bulunur. Bu faktörler vücudun doğal iyileşme ve tamir mekanizmalarını harekete geçirir. Birçok kas ve tendon yaralanmasının tedavisinde son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Steril şartlarda lateral epikondil bölgesinde yapılır. Çoğu durumda tek uygulama yeterli olurken, bazen 2 ya da 3 PRP enjeksiyonu gerekli olabilir.

Tenisçi dirseğinde cerrahi tedavi yapılır mı?

Tenisçi dirseğinde hastaların % 85-90’ı cerrahi olmayan yöntemlerle iyileşir. En az altı ay süren tıbbi tedavi ve enjeksiyonlara rağmen yakınmaları geçmeyen hastalarda cerrahi tedavi gerekli olur. Cerrahi tedavide, ağrılı bölgedeki dejenere olan tendon yapışma yerinden ayrılır, hastalıklı bölge temizlenir ve tendon yerine tekrar dikilerek tamir edilir. Cerrahi tedavi sonrası bir süre kolu hareketsiz bırakacak şekilde alçı uygulaması gerekli olabilir. Spora dönüş 4 ila 6 sonra mümkün olabilir.

© Prof. Dr. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp