Prof. Dr. N. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp

Kısmi ön çapraz bağ yaralanması ne demektir?

Ön çapraz bağ yaralanmalarının çoğunda bağın tamamı yapıştığı yerden kopar. Bu durumlarda, bağdan arta kalan dokuların faydası yoktur ve bağ cerrahisi sırasında çıkartılıp yeni bir bağ yapılır. Buna karşın, bazı yaralanmalarda ön çapraz bağın bazı lifleri korunmuştur; bağın iki kemik yapışma yeri arasında devamlılığı olan ve kısmen de olsa görev yapabilecek lifler vardır. Bu duruma kısmi ön çapraz bağ yaralanması denir.

Kısmi ön çapraz bağ yaralanmalarında tedavi seçenekleri nelerdir?

Kısmi ön çapraz bağ yaralanmaları sonrasında, tedavide iki ana seçenek vardır. İlk seçenekte bağın artıklarının tamamı çıkartılır ve kemiğe yapışma noktalarından açılan tünellerden geçirilen dokular (greft) ile yeni bir ön çapraz bağ yapılır. Bu tekniği savunanların görüşü, bağ artıklarının iyileşmeye ve yeni yapılan bağa olumlu bir katkısı olmadığı yönündedir.

İkinci seçenekte ise kopan bağın iki kemik yapışma yeri arasında devamlılığı olan lifleri korunur, saçaklanmış ve parçalanmış lifler çıkartılır. Sonrasında, kalan liflere zarar vermeyecek şekilde açılan tünellerden geçirilen dokular (greft) ile yeni bir ön çapraz bağ yapılır (Video 1).

Bağ artıkları korunarak yapılan ön çapraz bağ onarımı daha mı zordur?

Bağ artıkları korunarak yapılan cerrahi, teknik olarak daha zor olabilir. Bağın sağlam kalan liflerine zarar vermemek için özel önlemler alınmalıdır. Ancak, bağ artıklarını korumak için doğru tünel yerleşiminden ödün verilmemelidir. Hasta için, iki teknik arasında ameliyat sonrası ağrı ve rehabilitasyon açısından bir fark yoktur.

Ön çapraz bağ artıklarının korunmasının ne faydası vardır?

Ön çapraz bağın devamlılığı olan liflerinin korunması, yeni yapılan bağın sağlamlığını ve gücünü artırır. Bağ artıkları, yeni yapılan bağın üstünü örterek damarlanması ve olgunlaşmasına katkıda bulunur. Ön çapraz onarımı sırasında kullanılan dokular, yani kasların kirişleri (tendon greftleri) ilk yerleştirildikleri anda damarsızdırlar. Bir yıl içinde bu dokunun, vücut tarafından tekrar damarlı hale getirilmesi gerekir. İşte bağ artıkları korunarak yapılan cerrahi sonrasında, bu damarlanmanın daha iyi olduğu düşünülmektedir. Bağ artıklarının korunması, aynı zamanda eklem sıvısının kemik tünellerin içine sızmasını da engeller. Böylece, kemik-tendon iyileşmesinin daha iyi olması sağlanır. Bazı yazarlar, korunan bağ artıkları içindeki sinir uçlarının, derin duyu hissinin korunmasına da katkıda bulunduğunu iddia etseler de bu konuda kesin kanıtlar yoktur.

Hem bağ artıkları korunarak, hem de korunmadan yapılan ön çapraz bağ onarımı ile çok iyi sonuçlar elde edilebilir. Bu konuda yapılan 7 karşılaştırmalı çalışmanın ortak değerlendirilmesinde, bağ artıklarının korunduğu durumlarda, fark az da olsa, daha iyi sonuçlar elde edilebileceği gösterilmiştir. (Wang HD. J Orthop Surg Res. 2018;13(1):231.)

© Prof. Dr. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp